Sağlıklı bir omurgaya arkadan bakıldığında omurların düz bir hat üzerinde dizilmiş olduğu görülür.

Yandan bakıldığında ise boyun bölgesinde hafif içe doğru, sırtta dışa doğru ve bel bölgesinde de yine içe doğru olan kıvrımlar vardır. Bunlar omurganın fonksiyonel eğrilikleridir.

Bu fonksiyonel eğriliklerin açısal olarak normalden sapmaları omurgada birtakım problemlere neden olur. Sırttaki omurların 20-45 derece açılı dışa doğru olan anatomik bir yapısı vardır. Bu açının 45 derecenin üzerine çıkması ile sırtta kambur bir görüntü oluşur. Bu durum hiperkifoz olarak adlandırılır. Genellikle lordoz ile (bel çukuru artmass) birlikte görülür.

Bir diğer deformite de omurlardaki yanlara eğilme ve rotasyonel sapmalar ile gelişen skolyoz olarak adlandırılan durumdur.

Skolyozun Nedenleri Nelerdir?

Konjenital Skolyoz

Doğuştan olabilir. (konjenital) Bu durum genellikle omurgadaki bir kusura veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlıdır.

Nöromusküler Skolyoz

Polio (Çocuk Felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşabilir.

İdiyopatik Skolyoz

İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) olabilir. Daha önce düzgün olan bir omurgada bilinmeyen bir nedenle sonradan ortaya çıkabilir. İdiyopatik skolyoz, büyüme döneminin herhangi bir evresinde görülebilir. (İnfanti (0-3 yaş), Jüvenil (3-10 yaş), Adolesan (11 yaştan iskelet olgunluğuna kadar)) Hastalığın ilerlemesi riski, yaş ve eğrilik derecesine bağlıdır.

Skolyozun Belirtileri Nelerdir ve Aileler Nelere Dikkat Etmelidirler?

Çocuklarda bel ağrısı olması gerekmez. Şayet bel ağrısı varsa mutlak surette hekim tarafından araştırılmalıdır.
Omurganın yana doğru eğriliği gözlenmelidir.
Kaburgaların ve kürek kemiği çıkıntısının tek tarafta daha yüksek olup olmadığı gözlenmelidir.
Omuz ve kalçaların simetrik durup durmadığı gözlenmelidir.
Vücudun eğri durup durmadığı gözlenmelidir.
Bel girintilerinde asimetri şeklinde bir duruş bozukluğu olup olmadığı gözlenmelidir.
Nefes darlığı (ciddi eğriliklerde (>70-80 derece) önemli bir işaret olabilir.
Daha önce giyilebilen giysilerin vücuda tam oturmaması ve giysinin çizgilerinin asimetrik olması hususu gözlenmelidir.

Skolyoz Testleri

Fiziksel muayene sırasında, hasta öne doğru eğildiğinde eğrilik daha belirgin olarak görülür. Farklı pozisyonlarda omurga röntgenleri ve skolyometre (omurganın eğrilik miktarını ölçen bir aygıt) ölçümleri, skolyozun miktarını belirleyebilmek için yapılabilecek testlerdir.

Skolyoz Tedavisi ve Skolyoz Dereceleri

Tedavi yöntemi, eğriliğin derecesine ve kemik büyümesinin hangi aşamada olduğuna göre belirlenir.

10-20 Derece arası spesifik skolyoz egzersiz tedavisi (Scroth-FITS SEAS)
20 Derece ve üstündeki derecelerde korse + egzersiz tedavisi
40-45 derece veüzerinde cerrahi değerlendirme yapmak gerekir.

Core Stabilizasyon ve Pelvik Düzeltme

Skolyozlu kişilerde asimetrik duruşun uygun destekler ile düzeltilerek, vücudumuzun denge merkezi olan core bölgesinin
pozisyonlanması, stabilizasyonu ve kuvvetlendirilmesi hedeflenmektedir.

Kuvvetli ve stabil bir core bölgesi omurga deformitelerinin düzeltilmesinde temel teşkil etmektedir.

Rotasyonel-Asimetrik Solunum

Sağlıklı kişiler simetrik nefes alma ile omurga ve göğüs kafesini stabilize ederken, skolyozlu kişilerde uygulanan simetrik solunum omurlardaki rotasyonel deformiteyi artırmaktadır.

Skolyozlu kişilerde uygulanan özel bir teknik olan rotasyonel ve asimetrik solunum ile omurga deformitesinin düzeltilmesi sağlanmaktadır.
Rotasyonel solunum ile kısıtlanmış kaburgalar hareketlendirilir ve akciğerlerin daha az havalanan bölgeleri aktive edilmiş olur.

Mobilizasyon, Masaj, Stretch (Germe)

Doğru pozisyonlanmış bir omurgaya uygulanan mobilizasyonlar ile hem rotasyonel düzeltme hem de simetrik duruşun kazandırılması hedeflenir. Doğru kaslara yapılan masaj ve germe hareketleri simetrik postürü desteklerken, egzersizin başarısını da artırmaktadır.

Simetrik Farkındalık ve Günlük Yaşam Aktivitelerine Adaptasyon

Egzersizlerde aşırı bir düzelmeye zorlanan omurga, günlük hayatta en rahat olduğu asimetrik postürü yerleşme eğilimindedir. Bu nedenle hastalar postürlerini her fırsatta düzeltmeli bu farkındalığı günlük hayatlarına adapte etmelidirler. Gün içerisindeki oturma, yürüme, yatma ve dinlenme pozisyonlarındaki düzeltmeler hastalara anlatılmalı ve farkındalığı yerleştirebimesi için motive edilmelidir.

Kifoz Nedir?

Vücudumuza arkadan baktığımızda normal bir omurga düz görünür. Yandan baktığımızda ise omurganın birtakım fonksiyonel eğrilikleri vardır.

Boyun bölgesinde içe, sırt bölgesinde dışa ve bel bölgesinde de içe doğru olan kıvrımlar görülür. Var olan bu fonksiyonel eğriliklerin normal açılarının dışına çıkması kifoz veya lordoz olarak adlandırılır.

Sırt bölgesindeki omurlarımızda yandan bakıldığında dışa doğru bir eğrilik görürüz. 20-40 derece arasında normal sınırlarda kabul edilen bu açılaşma 45 derecenin üzerine çıktığı zaman hiperkifoz olarak adlandırılır. Eğriliğin derecesi arttıkça başka sağlık sorunları da görülebilmektedir. Omuzların öne doğru yuvarlaklaşması, başın öne doğru çıkık durması, göğüs kafesinin içe doğru çökmüş görünmesi zamanla sırt ve boyunda ağrılara, solunum problemlerine, omurlarda disk patolojisine neden olabilmektedir.

Tanı Yöntemleri

Öncelikle fizik muayene ile hastanın değerlendirmesi yapılır.

Hastanın 3 yönlü (ön arka ve yanlardan) postür analizi yapılır.

Ayaklardan başlayarak diz kalça bel sırt omuz ve baş pozisyonları incelenir.

Öne eğilme testi ile hastanın yandan sırt görüntüsü değerlendirilir.

Radyografik görüntüleme istenir. Burada kifoz derecesi ölçülür. Kifozun yapısal mı yoksa postüral mi olduğu belirlenir.

Gerekli görülürse MR, nörolojik testler ve solunum testleri de yaptırılabilir.

Kifoz Çeşitleri

Yapısal veya postürel (duruşa bağlı) olabilmektedir.

Yapısal Kifoz:

Sırt bölgesindeki omurlarda normal ayakta duruş pozisyonunda olması gereken 40 derecelik açılaşmanın artması ve 55 derecenin üzerinde olmasıdır. Çoğunlukla kemik ve ya yumuşak doku patolojisine bağlı olarak gelişmektedir. Doğuştan olan omurga anomalileri, bazı kemik hastalıkları, omurga tümörleri ve ya kırıklara bağlı olabilir.

Doğuştan olan kifoz vakalarında;

Scheuermann Kifozu:

Yapısal kifozun nedenlerindendir. Büyümekte olan omurgada, özellikle ergenlik çağlarında başlayan bir hastalık olup nedeni bilinmemektedir. Erkeklerde kızlara oranla daha fazla oluşmaktadır. Omurlarda oluşturduğu deformite sonucu kamalaşmaya neden olur. Başlangıçta ağrı ve yorgunluk hissedilmektedir. En sık görülen tipi sırt bölgesinde omurlarda kamalaşma ile birlikte gelişen kifoz şeklindedir. Bazen bu eğrilik sırt ve bel bölgesinin birleşme yerinde olabilir. Bazı vakalarda skolyoz da eşlik etmektedir.

Scheuermann Kifozu’nun Teşhisinde İzlenecek Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Tedavide amaç öncelikle;

Ağrıyı azaltmak

Kifoz derecesini düzeltmek veya artmasını önlemek

Solunum kapasitesini arttırmak